Matura 2025

>

Wyrażenia algebraiczne

>

poziom rozszerzony:

Twierdzenie o całkowitych pierwiastkach wielomianu

Twierdzenie o całkowitych pierwiastkach wielomianu

poziom rozszerzony

O czym mówi twierdzenie o całkowitych pierwiastkach wielomianu ?

Jeżeli mamy wielomian, w którym każdy ze współczynników jest liczbą całkowitą, np.:

$$ W(x)=x^4-3x^3+5x-3 $$

to aby znaleźć jego pierwiastki (rozwiązania) całkowite:

  • wyznaczamy całkowite dzielniki wyrazu wolnego wielomianu:
  • $$ W(x)=x^4-3x^3+5x-\underline3 $$

    wyrazem wolnym wielomianu \(W(x)\) jest liczba \(3\), jego dzielnikami są:

    $$ -1,1,-3,3 $$
  • Każdy z wyznaczonych dzielników podstawiamy do wielomianu w miejsce \(x\) i sprawdzamy, który dzielnik doprowadzi do wyniku równego zero:
  • \(W(-1)=(-1)^4-3\cdot (-1)^3+5\cdot (-1)-3=1+3-5-4=-4\)

    \(\color{#C85959}W(1)=1^4-3\cdot 1^3+5\cdot 1-3=1-3+5-3=0\)

    \(W(-3)=(-3)^4-3\cdot (-3)^3+5\cdot (-3)-3=81+81-15-3=144\)

    \(W(3)=3^4-3\cdot 3^3+5\cdot 3-3=81-81+15-3=12\)

    Wszystkie dzielniki, które spowodują wyzerowanie się wielomianu na mocy twierdzenia są pierwiastkami wielomianu \(W(x)\):

    $$ x=1 $$