Matura 2025

>

Wyrażenia algebraiczne

>

poziom podstawowy:

Wyrażenia wymierne

Wyrażenia wymierne

poziom podstawowy

Czym są wyrażenia wymierne ?

Wyrażeniem wymiernym będziemy określać wyrażenie zapisane w postaci:

$$ \frac{W(x)}{V(x)} $$

gdzie:

\(W(x)\) - to wielomian pierwszego stopnia lub liczba

\(V(x)\) - to wielomian co najmniej pierwszego stopnia

przykłady:

$$ \frac{1}{x}, \quad \frac{2}{x^3}, \quad \frac{5}{x+1}, \quad \frac{x-3}{x+2} $$

Dziedzina wyrażenia wymiernego

Dziedzina wyrażenia wymiernego to zbiór wszystkich liczb, które możemy podstawić za zmienną \(x\).

W przypadku wyrażeń wymiernych dochodzi do sytuacji, w której w mianowniku mamy wyrażenie z \(x\)-em, np.:

$$ \frac{x-3}{x+2} $$

W matematyce niedopuszczalne jest dzielenie przez zero, z tego powodu dla każdego wyrażenia wymiernego należy określić \(x\)-y, które powodują wyzerowanie się mianownika i wykluczyć je z dziedziny wyrażenia wymiernego. Aby to zrobić przyrównujemy mianownik do zera i obliczamy tak powstałe równanie:

$$ x+2 = 0 $$ $$ x = -2 $$

Wiemy już, że liczba \(-2\) po podstawieniu za \(x\) do wyrażenia wymiernego spowoduje, że w jego mianowniku pojawi się zero - czego chcemy uniknąć. Podstawową dziedziną każdego wyrażenia jest zbiór liczb rzeczywistych \(\mathbb{R}\) z którego to należy wykluczyć \(-2\):

$$ D = \mathbb{R} \backslash \{-2\} $$

Dziedziną podanego wyrażenia wymiernego jest każda liczba rzeczywista oprócz cyfry \(-2\).